درمان استرس دوران بارداری

---

خانم‌ها در زمان بارداری تغییرات جسمی و روانی متنوعی را تجربه می‌کنند. روش برخورد با این تغییرات و کنار آمدن با آنها مهارت خاصی را ‌طلب می‌کند که در بعضی مواقع افراد آن مهارت را ندارند و گاهی در پی این تغییر خلق و خو دچار مشکلاتی مانند استرس دوران بارداری و اضطراب می‌شوند.

استرس‌ دوران بارداری باعث بروز بیماری‌هایی مانند فشار خون بالا و مشکلات قلبی می‌شود.  استرس‌ دوران بارداری و تحمیلی می‌تواند منجر به عوارضی مانند اختلال در خواب، سردرد و کاهش اشتها نیز شود.

وجود استرس‌ دوران بارداری در سطوح بالاتر ـ که در صورت تداوم استرس ایجاد می‌شود ـ بروز مشکلاتی مانند خطر زایمان زودرس (قبل از 37 هفتگی) تولد نوزاد با وزن خیلی کم را افزایش می‌دهد.نوزادی هم که زود به دنیا بیاید یا خیلی سبک باشد از لحاظ سلامت در معرض مشکلات بسیاری قرار دارد

آیا استرس‌ دوران بارداری برای بچه ضرر دارد؟ تجربه نشان داده است که حتی اگر استرس داشته باشید، احتمالا فرزند سالمی به دنیا خواهید آورد. طبیعی است که کمی به‌خاطر تغییرات به‌وجودآمده در زندگی و بدن‌تان نگران باشید، ولی اگر در تمام طول روز و دائما در حال استرس هستید، از پزشک یا ماما کمک بخواهید. نگرانی زیاد ممکن است به جنین آسیب بزند. کورتیزول نوعی هورمون استرس است که می‌تواند از جفت عبور کند و بر تکامل ساختار احساسی جنین اثر بگذارد.

 

البته عوامل پیچیده‌ی بسیاری توانایی یادیگیری و برقراری ارتباط را در فرزند شما شکل می‌دهند، اما منطقی است که برای حفظ سلامت خودتان و فرزندتان سعی کنید خودتان را از بند استرس رها کنید. این نوشته را بخوانید تا با روش‌های استرس دوران بارداری آشنا شوید.

---

 

1. استرس دوران بارداری ،استراحت کنید و بر بچه تمرکز کنید

استراحت برای شما و بچه خوب است، پس به‌خاطر استراحت‌کردن احساس گناه نکنید! برای بچه وقت بگذارید، با فرزندی که در شکم دارید حرف بزنید و برایش آواز بخوانید! حدود 23 هفته بعد از تشکیل‌شدن جنین، او می‌تواند صدای شما را بشنود. این کار باعث می شود بعد از تولد هم بتوانید بهتر با او ارتباط برقرار کنید.

 

به بدن‌تان گوش کنید. اگر احساس بی‌ حوصلگی می‌کنید، شب زودتر به رختخواب بروید. بدن شما برای رشد و سلامت نوزادی که در درون‌تان رشد می‌کند، تمام تلاشش را به‌کار گرفته است. پس به هر مقدار خواب که لازم می‌دانید، واقعا نیاز دارید. اگر بچه‌های دیگری هم داشته باشید، می‌دانید که پیداکردن زمانی برای استراحت، کار راحتی نیست. اما شما به زمانی برای خودتان احتیاج دارید. از همسر، دوست یا پدربزرگ و مادربزرگ بخواهید یک بعدازظهر از بچه‌ها مراقبت کنند.

 

 

2. استرس دوران بارداری ،درموردش صحبت کنید

اگر نگران سلامت بچه یا مسائل شخصی هستید، همیشه می‌توانید با ماما یا پزشک‌تان درمورد آن صحبت کنید. از ابراز احساسات‌تان خجالت نکشید. اگر صادق باشید، راحت‌تر می‌توانید پشتیبانی‌ موردنیازتان را به‌دست آورید. با همسرتان هم صحبت کنید. شاید متوجه شوید که نگرانی‌های مشابهی دارید یا متوجه شوید همسرتان نگرانی‌هایی دارد که شما از آنها بی‌خبر بوده‌اید.

 

صحبت‌کردن درمورد آنها باعث می‌شود هر دوِ شما احساس بهتری پیدا کنید. سعی کنید با مادران باردار دیگری که در مرحله‌ای مشابه شما هستند، ارتباط برقرار کنید. ممکن است آن‌ها را در کلاس‌های آموزشی یا ورزشی ملاقات کنید. احتمالا بعضی از آنها مشکلاتی مشابه شما دارند. درمیان‌گذاشتن نگرانی‌های‌تان به شما کمک می‌کند احساس سبکی کنید.

---

 

3. استرس دوران بارداری ،به تغذیه‌تان اهمیت بدهید

خوب غذا خوردن برای ذهن و بدن‌تان هر دو خوب است. برنامه‌ی غذایی سالمی شامل اسید‌های چرب امگا3، ویتامین‌ها و مواد معدنیِ کافی می‌تواند اخلاق شما را از این رو به آن رو کند. اسیدهای چرب امگا3 که در ماهی‌های روغنی و غذاهای دریایی یافت می‌شوند، می‌توانند به کاهش افسردگی کمک می‌کنند. سعی کنید هفته‌ای دو وعده‌ی غذایی شامل ماهی‌های روغنی ازجمله سالمون، ماهی تن، و قزل‌آلا مصرف کنید. گفته می‌شود اسیدآمینه‌ی ضروری تریپتوفان می‌تواند حال شما را بهبود ببخشد. تریپتوفان به افزایش ملاتونین و سروتونین در مغز کمک می‌کند. ملاتونین و سروتونین به خوابِ بهتر کمک می‌کنند و باعث می‌شوند احساس کنید حال‌تان بهتر است.

 

بدن شما نمی‌تواند تریپتوفان تولید کند. پس تنها راه رساندن این ماده به بدن از طریق خوردن است. تریپتوفان در دانه‌ها و مغزها وجود دارد که به‌راحتی به‌عنوان تنقلات قابل‌استفاده‌اند. همچنین در گوشت تازه‌ی مرغ و بوقلمون، ماهی، تخم‌مرغ، ماست و پنیر وجود دارد. مقدار آب مصرفی‌تان را هم در نظر داشته باشید. دهیدراته‌شدن (کمبود آب در بدن) ممکن است بر وضعیت روانی شما تأثیرگذار باشد. دهیدراته‌شدن همچنین باعث افزایش احتمال سردرد می‌شود. سعی کنید روزانه 6 تا 8 لیوان (1/5لیتر) مایعات مصرف کنید.

 

 

4. استرس دوران بارداری ،ورزش کنید

کاهش استرس دوران بارداری با ورزش

ورزش می‌تواند حال‌تان را بهتر کند. ورزش‌کردن در دوران بارداری کاملا بی‌خطر است. اگر قبل از باردارشدن ورزش نمی‌کرده‌اید، الان زمان خوبی برای شروع است. البته باید ورزش‌های ملایم را انتخاب کنید. شنا ورزشی اید‌ئال است، چون بدون اینکه بر مفصل‌هایتان فشار زیادی وارد کند، شما را سر حال می‌آورد. اگر نمی‌توانید به استخر بروید، سعی کنید برای بیست دقیقه پیاده‌روی در روز برنامه‌ریزی کنید. یوگا در دوران بارداری نه‌تنها انعطاف و سلامت لازم را به بدن‌تان می‌دهد، به شما تکنیک‌های ریلکسیشن، مدیتیشن و تنفس را می‌آموزد. سعی کنید ورزش را بخشی از برنامه‌ی روزانه‌ی زندگی‌تان کنید. در محل کار، به‌ویژه اگر پشت‌میزنشین هستید، هروقت فرصتی دارید، بلند شوید و کمی راه بروید. در ساعت نهار کمی بیرون بروید تا هوای آزاد بخورید. حتی اگر وقت کافی ندارید، فقط 10 دقیقه از این فرصت استفاده کنید.

---

 

5. استرس دوران بارداری ،خودتان را برای زایمان آماده کنید

با شرکت در کلاس‌های آموزشی، اطلاعات بیشتری درمورد زایمان کسب کنید. همچنین می‌توانید به‌صورت آنلاین در این دوره‌ها شرکت کنید یا در این مورد مطالبی مطالعه کنید. اگر برنامه‌ی مشخصی برای سزارین دارید، با پزشک درمورد اتفاقات احتمالی آن روز صحبت کنید. با دانستن برنامه‌ی سزارین می‌توانید کنترل بیشتری به‌دست آورید و بیشتر احساس آرامش و اطمینان کنید. اگر قرار است بچه را در بیمارستان به‌دنیا بیاورید، شاید بتوانید قبلا از زایشگاه بازدید کنید. اینکه بدانید در چه محلی قرار است بچه را به‌دنیا بیاورید، می‌تواند باعث آرامش ذهن‌تان شود. اگر آن‌قدر از زایمان می‌ترسید که ترجیح می‌دهید به‌جای زایمان طبیعی از سزارین استفاده کنید، حتما با پزشک یا ماما در این مورد مشورت کنید. راهنمایی‌های درست می‌تواند به برطرف‌کردن تردیدهایتان کمک کند.

---

 

6. استرس دوران بارداری ،خودتان را برای زندگی خانوادگی آماده کنید

همه می‌دانند که مادربودن را باید در مسیر یاد بگیرید. اگر دوست یا آشنایی دارید که نوزاد یا بچه‌ی کوچکی دارد، می‌توانید با گذراندن زمانی در کنار آنها چیزهایی یاد بگیرید. اگر درمورد مسائل اقتصادی، شغل، رابطه و کارهای خانه نگران هستید، بررسی کنید و ببینید از چه حمایت‌های اقتصادی‌ای می‌توانید بهره‌مند شوید یا چه سازمان‌هایی می‌توانند به شما مشاوره بدهند.

---

 

7. استرس دوران بارداری ،کنارآمدن با تغییر

تغییرات معمولا از مهم‌ترین دلایل استرس دوران بارداری هستند. هرچه از مدت بارداری شما بگذرد، این تغییرات بیشتر می‌شوند. اگر کارمند هستید با کارفرمایتان صحبت کنید تا ساعت کاری‌تان را کمی زودتر از معمول شروع و تمام کنید. هنگام استفاده از وسایل نقلیه‌ی عمومی حتما بنشینید. اگر جای خالی پیدا نکردید، از کسی بخواهید جایش را به شما بدهد. خجالت نکشید. خیلی‌ها باکمال‌میل حاضرند جایشان را به شما بدهند، فقط باید به آنها یادآوری کنید.

---

 

8. استرس دوران بارداری و مسائل مالی

اگر نگران خرید لباس و وسایل بچه هستید، فهرستی از لوازم موردنیاز تهیه کنید. ببینید کدام‌یک از موارد را از قبل دارید یا می‌توانید از خانواده یا دوستان بگیرید؛ احتمالا لازم نیست همه‌ی مواردِ یادداشتی را بخرید. بعضی موارد فقط یکی دو ماه مورد استفاده‌اند و بعضی را می‌توانید به‌صورت دست‌دوم تهیه کنید. اگر کارمندید، ممکن است تحت حمایت‌های مالی باشید. این موارد را بررسی کنید و اگر امکاناتی برای شما در نظر گرفته شده، آنها را از دست ندهید.

---

 

9. برای رسیدن به آرامش روانی، روش‌های مکمل را به‌کار بگیرید

ماساژ روشی عالی برای ازبین‌بردن استرس دوران بارداری است. اگر از روغن‌های مخصوص ماساژ استفاده می‌کنید، حتما از قبل بررسی کنید و ببینید آیا این مواد برای استفاده در دوران بارداری بی‌خطرند یا نه. مدیتیشن و تکنیک‌های دید مثبت هزینه‌ای ندارند و هرجا باشید، می‌توانید انجام‌شان دهید. این روش‌ها با تمرکز ذهن بر موضوعی خاص، شما را به آرامش می‌رسانند و معمولا در یوگا کاربرد دارند. مدیتیشن می‌تواند به کاهش سطح هورمون کورتیزول کمک کند. بگردید و کلاس یوگای بارداری پیدا کنید. اگر نتوانستید چنین کلاسی در نزدیکی محل زندگی‌تان پیدا کنید، یادگرفتن مدیتیشن کار سختی نیست. در محلی ساکت و آرام بنشینید و چشم‌های‌تان را ببندید. آرام و عمیق از طریق بینی نفس بکشید و شانه‌های‌تان را شل کنید. روی تنفس‌تان یا روی تصویری تمرکز کنید، مثلا تصویر یک شمع. بعد شروع کنید به تکرار کلمه یا عبارتی آرامش‌بخش در ذهن‌تان. سعی کنید روزانه 20 دقیقه مدیتیشن در برنامه‌ی روزانه‌تان داشته باشید و پنج روز در هفته این کار را انجام دهید. صبح‌ها زمانی ایدئال برای انجام مدیتیشن است.

 

روش دیگری که ممکن است به شما کمک کند، رفلکسولوژی است. در این روش با اعمال فشار بر نقاط خاصی در پا، استرس شما از بین می‌رود. حتما مطمئن شوید که کسی که این روش درمان را برای شما انجام می‌دهد، مهارت و تجربه‌ی کار با افراد باردار را داشته باشد.

 

10. استرس دوران بارداری ،خودتان را درمان کنید

خنده یکی از بهترین راه‌ها برای به‌آرامش‌ رساندن بدن است. پس دوستان‌تان را ملاقات کنید، با کسی به تماشای فیلم یا سریالی خنده‌دار بنشینید یا به سینما بروید. بارداری زمان خوبی است برای انجام کارهایی که قبلا انجام نمی‌دادید. بیشتر برای زیبایی‌تان اهمیت قائل شوید. برای زیبایی‌تان هزینه کنید و اگر باید صرفه‌جویی کنید، سالن آرایش کوچکی برای خودتان در خانه بسازید. با خودتان مهربان باشید. شما استحقاقش را دارید.

---

 

اگر بعد از همه‌ی این کارها هنوز استرس داشتم، چطور؟

اگر احساس می‌کنید میزان استرس‌ شما از حد تحمل‌تان خارج شده، با پزشک عمومی مشورت کنید. اگر افسرده باشید، کنارآمدن با نگرانی‌های بارداری واقعا برای شما مشکل می‌شود. اگر برای افسردگی دارو مصرف می‌کنید، نباید مصرف آن را به‌طور ناگهانی متوقف کنید. اگر نگران تأثیر داروها بر جنین هستید، با پزشک دراین‌مورد صحبت کنید. پزشک عمومی می‌تواند شما را به روان‌شناس یا مشاور معرفی کند. پزشک ممکن است برای شما برنامه‌‌ای رفتارشناختی (CBT) در نظر بگیرد. البته این برنامه همه‌جا در دسترس نیست. سی.بی‌.تی به شما راهکارهایی می‌آموزد که با آنها می‌توانید در زندگی روزمره با استرس کنار بیایید.

 

کمک‌گرفتن در دوران بارداری باعث می‌شود پشتیبانی و راه‌حل‌های موردنیاز را بعد از تولد بچه، آماده داشته باشید. درجه‌ی استرسِ خیلی شدید می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی شود، اما خوشبختانه این درجه از استرس به‌ندرت برای مادران باردار به‌وجود می‌آید.

Stress-during-pregnancy

منبع : babycenter

احمدرضا کرامت

گروه تحقیقاتی و آموزشی کرامت زاده

دانلودpdf مقاله :درمان استرس در دوران بارداری